Acute verwardheid (Delier)

Uw naaste of familielid is in het Bravis ziekenhuis opgenomen. Zoals u waarschijnlijk gemerkt heeft, reageert uw naaste of familielid niet zoals u van hem/haar gewend bent. Dit komt omdat er bij hem of haar acute verwardheid (delier) is geconstateerd. In het gesprek met de behandelend arts heeft u al informatie ontvangen over de aandoening. In deze folder kunt u meer lezen over onder andere de oorzaken, verschijnselen en de behandeling van delier.

Wat is acuut optredende verwardheid/delier en wanneer komt het voor?

Uw familielid of partner ligt in ons ziekenhuis. Hij/zij is opgenomen vanwege ziekte, ongeval en/of operatie. Zoals u waarschijnlijk gemerkt heeft, reageert uw familielid of partner niet zoals u van hem/haar gewend bent.

U bent mogelijk geschrokken van de toestand waarin u hem/haar aantrof. Daarom vinden wij het belangrijk u goed te informeren over dit voor u “vreemde” gedrag. Degene die u in zijn/haar “normale” doen kent, is nu onrustig. Het is moeilijk om een gesprek te voeren. Hij/zij begrijpt u niet en denkt op een andere plaats te zijn. Mogelijk heeft de verpleegkundige of de arts u verteld dat uw familielid of partner verward is. Deze vorm van verwardheid wordt ook wel delier of delirium genoemd.

Deze toestand is tijdelijk!

Als de lichamelijke toestand verbetert, neemt de verwardheid af. De periode van verwardheid kan variëren van enige uren tot dagen. Soms kan het ook langer duren. Deze duur is afhankelijk van de volgende factoren:

  • ernst van de lichamelijke aandoening;
  • de leeftijd van de patiënt;
  • de conditie van de patiënt.

 

Een delier of acute verwardheid kan vele oorzaken hebben. Misschien heeft u wel eens van een alcoholdelier gehoord. Dit is de meest bekende vorm van het delier. Echter ook iemand die nog nooit alcohol heeft gebruikt, kan een delier krijgen. Oorzaken kunnen zijn: grote operaties, ziekten aan het hart of de longen, ontstekingen, stoornissen in de stofwisseling of hormonen. Ook kunnen een ongeluk (hersenschudding/-kneuzing), medicijngebruik (bijvoorbeeld tegen de pijn), stress, angst of te weinig slaap bijdragen aan het ontstaan van het delier. Patiënten die ouder zijn dan 70 jaar hebben een hoger risico om acuut verward te raken. Van ouderen is bekend dat het evenwicht tussen lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden sneller uit balans kan raken.

Wat zijn de verschijnselen van acuut optredende verwardheid/delier?

De patiënt is niet zo helder als normaal. Het lijkt of de dingen langs hem/haar heen gaan in een soort dromerigheid.

Misschien heeft u net iets verteld wat hij/zij na korte tijd weer vergeten is. Realiseert u zich dat dit niet bewust gebeurt. Het geheugen kan iemand in de steek laten. Met name dingen die net of kort geleden gebeurd zijn, weet de patiënt dan niet meer. De patiënt weet misschien niet zo goed meer waar hij/zij is en is niet meer “bij de tijd”. Hij/zij is de grip op zichzelf en de omgeving kwijt. Dat kan de patiënt beangstigen. De reactie van de patiënt kan daardoor waakzaam, achterdochtig of zelfs agressief zijn. De patiënt kan zich ook stilletjes terugtrekken in tegenstelling tot wat u van hem/haar gewend bent.

 

De patiënt met een delier kan de werkelijkheid anders ervaren. Hij/zij ziet of hoort dingen die er niet zijn, bijvoorbeeld beestjes of stemmen/geluiden. Voor de patiënt zijn die beestjes of stemmen/geluiden er echt. Het heeft geen zin hier over in discussie te gaan.

Waaruit bestaat de behandeling van acuut optredende verwardheid/delier?

De behandelend arts zal proberen zo snel mogelijk de oorzaken van het delier vast te stellen en deze te behandelen. De mogelijkheid bestaat dat de behandelend arts hiervoor advies vraagt aan de klinisch geriater. Dit is een arts die specifiek is opgeleid om gezondheidsproblemen van de oudere mens op te sporen en te behandelen. In veel gevallen zal de geriater de patiënt medicijnen geven om de verschijnselen van het delier te verminderen. Deze medicijnen kunnen worden gecombineerd met slaapmedicatie en medicatie waar de patiënt rustig van wordt.

De patiënt met een delier kan onrustig zijn, plukt aan het laken, probeert uit zijn/haar bed te stappen. Als hij/zij erg onrustig is, kan het nodig zijn om hem/haar te fixeren om te voorkomen dat de patiënt uit bed valt en zich beschadigt.

Fixeren gebeurt altijd in overleg met de familie.

Wat kunt u doen als familie ?

In het contact met de patiënt kunnen een aantal punten belangrijk zijn. De patiënt kan hiermee gesteund worden in zijn/haar situatie en het contact kan verbeteren.

  • Als u op bezoek komt zeg dan wie u bent, waarom u komt en herhaal dit zo nodig.
  • Vertel de patiënt, indien mogelijk, dat hij/zij ziek is en in het ziekenhuis ligt.
  • Spreek rustig en in korte duidelijke zinnen. Stel eenvoudige vragen.

Bijvoorbeeld: “Heeft u lekker geslapen?” en niet “Heeft u lekker geslapen of lag u steeds wakker?”.

  • Bezoek is heel belangrijk, maar te veel personen of te lange bezoektijden in één keer kunnen vermoeiend en verwarrend werken.
  • Ga als u met meer personen op bezoek komt, zoveel mogelijk aan één kant van het bed of de stoel zitten, zodat de patiënt zich op één punt kan richten.
  • Let erop dat de patiënt zo nodig zijn/haar bril of gehoorapparaat gebruikt.
  • Het is beter voor de patiënt dat u niet meegaat in de “vreemde” waanideeën of met de dingen die de patiënt ziet of hoort maar er niet zijn. Probeer de patiënt niet tegen te spreken maar zo mogelijk wel duidelijk te maken dat uw waarneming anders is. Maak er geen ruzie over. Praat met de patiënt over bestaande personen en echte gebeurtenissen. Probeer de patiënt bij het hier en nu te betrekken door bijvoorbeeld de krant mee te nemen en er een stukje uit voor te lezen.
  • De realiteitszin van de patiënt kan ook ondersteund worden door een gezellige sfeer en een veilige omgeving. Vertrouwde spullen van thuis zoals bijvoorbeeld een wekker, foto’s, een tekening of zaken waar de patiënt erg aan gehecht is. kunnen dienen als punt van herkenning. Een kalender en een klok kunnen het tijdsbesef stimuleren.
  • Als de klinisch geriater of psychiater nog niet om advies is gevraagd door de behandelend arts kunt u altijd vragen aan de verpleegkundigen van de afdeling of aan de arts of dit tot de mogelijkheden behoort.

Vragen

Heeft u nog vragen? Stel ze dan gerust aan een van de verpleegkundigen op de afdeling.

Klinische geriatrie

De vakgroep klinische geriatrie bestaat uit:

Mw. J.R. Althuisius, klinisch geriater

Mw. C.G.J. van Engen, klinisch geriater

Mw. S. Smit, klinisch geriater

Mw. G. Wijma, klinisch geriater

Mw. C.R. Boeddha, internist ouderengeneeskunde

Psychiatrie

De maatschap psychiatrie bestaat uit:

A.W.B. van Baars. psychiater

A. van Dalfsen, psychiater

B.P. Dieleman, psychiater

E. van Gorsel, psychiater

A.G.J. Koelman, psychiater

 

03/20

Ons team van specialisten