Een val lijkt soms onschuldig, maar heeft vooral bij oudere mensen vaak ernstige gevolgen. Een valongeval heeft veel impact op de zelfredzaamheid van ouderen, het langer thuis kunnen wonen en de kwaliteit van leven. Bij Bravis helpen medewerkers dagelijks met veel enthousiasme en expertise patiënten om een (nieuwe) val te voorkomen.
“Zeven van de tien mensen komen bij ons op de Spoedeisende Hulp vanwege een val”, steekt teamleider Marcel Elich direct van wal. “Veertig procent van hen is ouder dan 70 jaar. De gevolgen van vallen mag je voor ouderen echt niet onderschatten. Als ze eenmaal in het ziekenhuis belanden, heeft dat vaak ernstige gevolgen. Verpleegkundig specialist Karin van der Veen geeft aan dat vallen de belangrijkste oorzaak van overlijden door een ongeval is bij ouderen boven de 65 jaar. “Er zijn zo’n 7 keer meer valincidenten per dag dan verkeersslachtoffers. Naarmate men ouder wordt, neemt de kans op vallen toe. Ook gezonde ouderen vallen vaker. De hoge leeftijd is een risicofactor voor vallen en letsels. Dit heeft te maken met het verminderd functioneren van spier- en zenuwcellen, een afname van de reactiesnelheid en het verminderd vermogen om dubbeltaken uit te voeren.”
Waarschuwingsteken
Genoeg cijfers. Marcel en Karin willen mensen vooral bewust maken van de grote gevolgen die een val kan hebben bij met name mensen op leeftijd. Karin geeft aan dat vallen bij ouderen ook echt gezien moet worden als een waarschuwingsteken van een onderliggende acute of chronische ziekte. Ouderen presenteren zich bijvoorbeeld bij een longontsteking niet met hoesten, koorts en benauwdheid, maar met zwakte, vallen of een acute verwardheid. “Het is meer dan bijvoorbeeld alleen die gebroken pols”, vervolgt Marcel. “Die pols zal eenvoudig genezen, maar mensen zijn tijdens hun herstel wel een stuk kwetsbaarder. Ze zijn minder mobiel, gaan minder bewegen, verliezen spierkracht en hebben gewoon een grotere kans om opnieuw te vallen. Daarom brengen we steeds het valrisico van een patiënt in kaart en delen we dit met onze collega’s of de huisarts.” Karin vervolgt: “De kans op vallen tijdens een ziekenhuisopname wordt verhoogd door allerlei oorzaken. Het Bravis ziekenhuis probeert het aantal valincidenten tot een minimum te beperken. Het consultatieteam geriatrie is actief om vermijdbaar functieverlies bij ouderen te voorkomen en wordt indien nodig in medehandeling gevraagd. Maar ouderen en naasten kunnen ook zelf maatregelen treffen om valincidenten te voorkomen. Het is belangrijk om te bewegen om fit en vitaal te blijven voor het behoud van de functionele capaciteit, spieren krachtig te houden en het voorkomen van hart- en vaatziekten. Voor een marathon moet je trainen en zo moet je ook tegen een ziekenhuisopname aankijken. Vooral bij kwetsbare ouderen. Zorg dat je fit bent met de juiste beweging, voeding en medicatie.”
Vraag advies
Op de afdelingen geriatrie en neurologie helpen fysiotherapeuten Patricia van Uffelen en Jelco Putter patiënten om opnieuw zelfstandiger te kunnen bewegen na een val of opname. Ook zij zien dagelijks de ernst van de gevolgen van een valpartij. “Vallen hoort niet bij het ouder worden en is niet normaal”, zegt Jelco stellig. “De consequenties zijn vaak groot. Het kan zomaar betekenen dat je niet langer zelfstandig thuis kunt blijven wonen. We vinden het daarom ook zo belangrijk dat mensen op leeftijd thuis kijken hoe zij hun huis veiliger inrichten of hier eventueel advies voor vragen van een fysiotherapeut. Zorg dat je voldoende bewegingsruimte hebt, draag goed schoeisel, gebruik waar mogelijk afstandsbedieningen of sensors en haal die losse kleedjes weg.”
Rollator
Tijdens hun werkzaamheden helpen Jelco en Patricia patiënten ook met het gebruik van een rollator. “Veel mensen vinden de hulp van een rollator lastig te accepteren, terwijl dit zo veel leed kan voorkomen,” vervolgt Patricia. “Een stok of een winkelkarretje geeft toch vaak een vals gevoel van veiligheid. Met een rollator heb je steun op beide armen en kun je remmen. Op onze afdeling proberen we patiënten aan te leren hoe ze thuis zo goed mogelijk de rollator kunnen gebruiken. Lange, rechte stukken lukt iedereen wel, maar het zijn vooral bijzondere verrichtingen als de voordeur openen of naar het toilet gaan die van belang zijn. Dat soort alledaagse handelingen is met een rollator vaak lastiger dan je zou verwachten.” Patricia voegt eraan toe dat van een rollator buitenshuis ook een belangrijk signaal uitgaat. “Als je moeilijk ter been bent en zonder hulpmiddel bijvoorbeeld in de supermarkt voor een koeling staat, dan zul je merken dat mensen al snel ongeduldig langs je heen gaan. Een klein zetje is dan al voldoende om uit evenwicht te raken. Als je daar met een rollator staat, zien bezoekers dat je moeilijker ter been bent en hebben ze vaak wat meer geduld of helpen ze je even in het beste geval.”
Bespreekbaar maken
“Het is niet alleen belangrijk dat ouderen bewust zijn van de gevaren van het vallen, maar ook dat bijvoorbeeld kinderen en buren hier alert op zijn,” besluit Jelco. “Hier hoeft helemaal geen taboe rond te zijn. Klop gewoon eens bij je buurman aan als je hem al een tijdje niet hebt gezien. Of vraag gewoon eens aan je moeder of ze zich nog veilig voelt om te bewegen. Nogmaals, onderschat het probleem niet en maak het bespreekbaar met je naasten. Let goed op elkaar. Je kunt met enkele simpele ingrepen samen heel veel ellende voorkomen.”
Op de foto boven het artikel ziet u fysiotherapeuten Patricia van Uffelen en Jelco Putter.
Language
English
Polski
العربية
Türk
Deutsch
Français
